Standpunt
Vanuit de varkenssector klinkt vaak de kritiek dat Varkens in Nood zich te negatief en te kritisch uitlaat over varkensboeren, en te weinig oog heeft voor hun moeilijke omstandigheden.
Varkens in Nood heeft al sinds de oprichting oog voor de positie van varkensboeren
Oprichter J.J. Voskuil had groot respect voor de traditionele boer, die met kennis van zaken en respectvol met zijn dieren omging. Als medewerker van het Meertens Instituut bezocht hij vaak het platteland om sagen en anekdotes op te tekenen. Hij kwam daardoor in menig varkensstal. In de jaren zeventig zag hij de industrialisering van de veehouderij haar tol eisen van de dieren en veranderde hij zijn mening over de varkenshouderij. Toen in 1997 de varkenspest uitbrak en tien miljoen varkens ‘geruimd’ werden, besloot hij in actie te komen. Zijn campagne, Varkens in Nood, trok duizenden sympathisanten en beoogde een einde te maken aan de vee-industrie in Nederland, met gelijktijdig een financiële compensatie voor varkensboeren. Dit is er om politieke en economische redenen nooit van gekomen.
Varkens in Nood heeft geprobeerd om samen te werken met varkensboeren
In 1998 voerde Hans Baaij, de andere oprichter van Varkens in Nood, gesprekken met voorzitter Gerard Doornbos van Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO), over samenwerking tussen de stichting en de varkensboeren. Aanleiding was de campagne met Youp van ’t Hek, waardoor LTO vreesde dat varkensvlees hetzelfde lot zou ondergaan als alcoholvrij Buckler-bier van Heineken, dat door Youp gekielhaald was. Baaij presenteerde aan Doornbos zijn plannen voor het vermarkten van varkensvlees met een hoog dierenwelzijn, maar toen Youp uit beeld verdween, stopte de belangstelling van LTO abrupt. De gesprekken bleken vooral bedoeld om Youp te neutraliseren en niet om varkens een beter leven te geven. Ook in de jaren daarna heeft Varkens in Nood tevergeefs geprobeerd met organisaties van varkensboeren samen te werken.
Ons plan voor een vleestaks werd afgekeurd door de varkensboeren
In recente jaren hebben ambassadeur Jan Terlouw en fiscaal jurist Hans Baaij plannen gemaakt voor een accijns op vlees. De extra middelen die de accijns op zou brengen, zouden voor een belangrijk deel gebruikt moeten worden voor een herstructurering van de noodlijdende varkenssector. Hoewel dit plan aan meerdere kanten voordelen biedt – varkensboeren kunnen met minder varkens meer verdienen, er is veel meer dierenwelzijn en er is geld voor innovatie – werd het plan per omgaande afgekeurd door de woordvoerders van de varkensboeren.
Supermarkten, geef varkensboeren extra vergoeding voor dierenwelzijn
Er bestaat bij Varkens in Nood zeker begrip voor de positie van varkensboeren, met name ten opzichte van de machtige supermarkten. De stichting voert rechtszaken tegen supermarkten teneinde het dierenwelzijn in de keten te versterken. De stelling is, net als in andere campagnes, vrijwel altijd dat supermarkten de varkensboeren extra dienen te vergoeden om dierenwelzijn te bevorderen.
Varkensboeren houden misstanden zelf in stand
Varkens in Nood besteedt veel aandacht aan de misstanden in de varkenshouderij. Zie onze rapporten over misstanden en overtredingen. Voor een deel zijn deze te voorkomen door varkensboeren zelf, ook binnen bestaande structuren en met huidige middelen. Het ontbreekt vaak aan kennis van het gedrag van varkens, de mogelijkheid voor varkens om gelijktijdig te eten, schoon drinkwater en goede verzorging van zieke of gewonde dieren. Dat zijn aspecten die de boer zelf in handen heeft. Maar er zijn ook veel misstanden die niet op te lossen zijn zonder investeringen of hogere kosten en waarvoor de varkensboer afhankelijk is van de markt. Het signaleren van misstanden door Varkens in Nood is dus deels kritiek op (sommige) varkensboeren, deels op de vrije markt waarbij supermarkten te vaak te veel op de kosten letten, en deels ook op de politiek, die passief en visieloos afzijdig blijft. Varkensboeren worden niet beschuldigd van dierenmishandeling, maar wel van het in stand houden van misstanden. Wij wijzen burgers hierop, met het verzoek om, als men dan toch varkensvlees wil eten, in ieder geval duurder en beter vlees te kopen.
Varkensboeren zijn medeverantwoordelijk voor de uitbuiting van varkens
Dat Varkens in Nood niet blij is met de vee-industrie en de huidige manier waarop varkens gehouden worden, is duidelijk. De schuld hiervoor ligt bij politiek, bedrijfsleven, varkensboeren en consument. Met het rapporteren van misstanden beogen wij al deze partijen bewust te maken en aan de gang te zetten. Dat boeren zich de kritiek op de misstanden persoonlijk aantrekken, is juist. Zij vormen een belangrijk onderdeel van het systeem van het uitbuiten van varkens en hebben hierin een belangrijke verantwoordelijkheid. Die kunnen ze niet zonder meer afschuiven op anderen.