Vleestaks kan beter als accijns worden ingevoerd dan als btw

In januari 2010 stelde directeur-generaal Bernard ter Haar van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) voor om de btw op vlees te verhogen. Ook veertien milieuorganisaties en de Partij voor de Dieren hebben gepleit voor een verhoging van het btw-tarief op vlees van 6 naar 21 procent. Het lage tarief van 6 procent beoogt de consumptie te stimuleren en dat is volgens de organisaties bij vlees juist niet de bedoeling.

De vervuiler betaalt

Het milieuadviesbureau CE Delft rapporteerde aan VROM dat voor een dergelijke verhoging geen beletsels zijn. Het heffingenstelsel ligt er al. Voor de concurrentiepositie van ons land maakt het geen verschil, omdat de consumptie van vlees van zowel de eigen als de buitenlandse productie even zwaar belast wordt. Een belangrijk voordeel is dat de grootste vleeseters – en daarmee de grootste vervuilers – het hardst worden getroffen, volgens CE Delft een uiterst effectief middel om vleesconsumptie omlaag te brengen. Voor de biologische vleessector is een verhoging van de btw nadelig. Biologisch vlees is gemiddeld duurder dan niet-biologisch vlees, en een procentuele verhoging zou het prijsverschil in euro’s in de supermarkt alleen maar groter maken.

Er is een tweede variant mogelijk: een burgerinitiatief pleitte ervoor om het tarief op biologische producten (waaronder vlees) te verlagen naar 0 procent. Het initiatief werd gesteund door 167 duizend mensen. Het probleem is echter dat een verlaging van de btw binnen de EU niet is toegestaan. Om concurrentievervalsing te voorkomen, mogen lidstaten het btw-tarief wel eenzijdig  verhogen, maar niet verlagen. Niettegenstaande deze praktische bezwaren maakt dit burgerinitiatief duidelijk dat er publiek draagvlak is voor het via de belastingen stimuleren van duurzaam koopgedrag.

Accijns op vlees

Een betere methode is het heffen van accijns op vlees. Een vaste heffing per kilo treft gangbaar vlees relatief harder dan biologisch vlees. Een accijns van 1 euro per kilo op niet-biologisch vlees  met een inkoopprijs van 5 euro per kilo weegt zwaarder dan dezelfde verhoging op een prijs van 10 euro per kilo voor biologisch vlees. Het CPB heeft in 2007 geconcludeerd dat de introductie van vleesaccijns goed uitvoerbaar is. Een accijns op vlees  levert bij een heffing van 1 euro per kilo verbruiksgewicht de schatkist ongeveer 1,5 miljard euro per jaar op.

Accijns op vlees zal enige aanpassing van het systeem vergen. Op onverwerkt vlees is het heffen van accijns relatief eenvoudig, maar voor samengestelde producten zoals kant en klare maaltijden, moet worden vastgesteld welk gewicht aan vlees de maaltijd bevat. Gelukkig heeft het Ministerie van Financiën veel ervaring met accijnzen. Tot begin jaren negentig is er een heffing geweest op suiker, een product dat veelvuldig in samengestelde producten wordt verwerkt. Ook de verbruiksbelasting op frisdranken heeft indertijd weinig problemen opgeleverd en een woordvoerder van het ministerie verklaarde desgevraagd een eventuele introductie van een vleesaccijns met veel vertrouwen tegemoet te zien. Het is een doelmatige vorm van belastinginning.

Deel dit standpunt