Directeur van Varkens in Nood, Frederieke Schouten schreef het onderstaande opiniestuk om stil te staan bij de dodelijke stalbrand in Erichem, vandaag vier jaar geleden.
Op 27 juli 2017 verloren 24.000 varkens hun leven tijdens één van de grootste stalbranden in Nederland. De Knorhof, van varkensbaron Adriaan Straathof, brandde tot de grond toe af. Dat was het begin van onze lange juridische strijd tegen de megastallen van deze omstreden varkensboer. Vier jaar later is er niets veranderd in de varkenssector. Nog steeds worden er potdichte en brandgevaarlijke megastallen gebouwd die dieren geen kans bieden om aan een vuurzee te ontsnappen.
Steeds meer dodelijke slachtoffers
Al jaren zijn stalbranden een probleem met een grote maatschappelijke impact. Na iedere brand buitelen politici over elkaar heen met mooie, maar loze beloftes. Want ondanks alle actieplannen en extra maatregelen stijgt het aantal dierlijke slachtoffers van stalbranden al jaren. De afgelopen vijf jaar kwamen er in Nederland jaarlijks meer dan 190.000 dieren om bij stalbranden. Een onvoorstelbaar aantal. De Onderzoeksraad voor Veiligheid publiceerde dit jaar een uiterst kritisch rapport met een aantal stevige conclusies:
- Veestallen worden steeds groter en dat verhoogt de kans dat een stalbrand zeer veel slachtoffers maakt.
- De huidige vrijwillige aanpak faalt, de overheid moet meer regie nemen.
- Het ministerie en de veehouderij geven stalbranden onvoldoende prioriteit. Een brand waarbij 130.000 kippen of 7.000 varkens omkomen, wordt gezien als een "acceptabel" risico.
Onnatuurlijke omgang met dieren is oorzaak
Waarom zijn er toch zoveel stalbranden? De combinatie van mestgassen, goedkope (lees: brandbare) materialen) en luchtwassers maakt de luchtdichte stallen extreem brandgevaarlijk. Een klein vonkje is vaak al genoeg, de luchtwassers verspreiden het vuur razendsnel. In de intensieve varkenshouderij zijn varkens bij voorbaat kansloos, ze kunnen geen kant op.
Consument heeft de macht
Nu kunnen we uiteraard – deels terecht – naar de overheid wijzen. Natúúrlijk moeten er strengere regels komen die stallen brandveiliger maken. Maar vandaag, op de dag af vier jaar na de verwoesting van de Knorhof, kunnen we misschien ook eens kritisch kijken naar onze eigen rol als burger en consument. Deze dieren worden opgesloten in een gevangenis zonder nooduitgang vanwege de enorme vraag naar – veel te – goedkoop vlees.
Als consument kun je ervoor kiezen om daar niet langer aan bij te dragen. Ik roep iedere vleeseter met een hart voor dieren op om alleen nog varkensvlees te kopen van kleinschalige boeren of met minimaal twee sterren van het Beter Leven keurmerk. Die dieren hebben een vrije uitloop naar buiten waardoor ze bij een stalbrand aan de vlammen kunnen ontkomen.
Toen de Knorhof was afgebrand, las ik een schrijnend bericht. Omwonenden klaagden over de kadavers die nog niet waren opgeruimd. Door de stank was het niet eens mogelijk om lekker buiten te barbecueën. De ironie van die klacht ontging deze mensen vermoedelijk, maar zonder barbecues met goedkoop vlees had dit drama nooit plaatsgevonden. Goed om vandaag bij stil te staan, en aan jezelf en de varkens te beloven om nooit meer goedkoop vlees te kopen van dieren zonder nooduitgang.
