Staarten couperen is al vijfentwintig jaar verboden in Europa, maar zoals iedereen inmiddels wel weet, gebeurt het toch nog op bijna alle varkensbedrijven. Zelfs bedrijven met het Beter Leven keurmerk amputeren de staartjes van de biggen om staartbijten te voorkomen. Toch lijkt er langzaam verandering op gang te komen.
Staarten couperen moet stoppen
Het begint tot de sector door te dringen dat dit zo niet langer kan. Ook geeft de Europese Commissie aan dat er binnenkort strenger zal worden gecontroleerd of de lidstaten wel genoeg doen om ingrepen als staarten couperen te voorkomen. Terwijl de meeste landen couperen blijven gedogen, is het in sommige Europese landen inmiddels wel écht verboden of zijn er strenge voorwaarden aan gesteld. In Duitsland zijn er meerdere deelstaten die in actie komen en meer betalen voor varkens die hun staart ‘mogen’ houden. Na de campagne van Varkens in Nood eind vorig jaar is er een motie aangenomen om staarten couperen eindelijk te gaan stoppen in Nederland.
Is staartbijten erfelijk?
In een nieuwsbrief van Topigs Norsvin, een grote fokkerij-organisatie voor varkens, blijkt dat er nu ook in de fokkerij aandacht wordt besteed aan de problemen met staartbijten. Volgens het bedrijf moeten er snel stappen gezet worden in Europa, en daarom onderzoeken zij de verschillen tussen varkens. Bij welke varkens ontstaat staartbijten? Wie is er genetisch het gevoeligst voor? Wie zijn de ‘bijters’?
Onderzoekster Lisette van der Zande legt uit: “Het probleem voor de onderzoekers is dat, hoewel het gemakkelijk is om de slachtoffers van het staartbijten te identificeren aan hun wonden, de dieren die het probleem veroorzaken, de ‘bijters’, veel moeilijker te detecteren zijn. Zonder uitgebreide videobeelden en observaties is het niet mogelijk om te weten welk varken in het hok verantwoordelijk is. Het is daarom een moeilijk kenmerk om genetische selectie op toe te passen.”
Geluk of depressie
“Staartbijten is niet gekoppeld aan agressief gedrag bij varkens. Het is een meer verkennend gedrag,” geeft Van der Zande aan. De onderzoekers kijken daarom nu naar een stofje in het bloed van varkens: serotonine. Serotoninespiegels blijken te kunnen voorspellen of dieren bijtend gedrag gaan vertonen. Bij mensen kennen we serotonine als een stof die een geluksgevoel geeft. Maar het is ook geassocieerd met depressies en obsessief gedrag bij mensen. Ook bij kippen die in de vee-industrie vaak verenpikken, zijn de serotonineniveaus hoog. De onderzoekers kijken in de genetica van de dieren en kunnen de dieren gaan selecteren die lagere serotonineniveaus hebben, en die dus als het ware minder bijtgevoelig zijn. Misschien omdat ze minder stressgevoelig zijn?
Omgeving aanpassen blijft absoluut nodig!
Gelukkig zegt de onderzoekster erbij: “In combinatie met verbeteringen in de omgeving, bijvoorbeeld huisvesting en stalklimaat, zal het hopelijk resulteren in de eliminatie van staartbijten.”
Het is goed dat de fokkerij zich inzet om dieren te fokken die minder last hebben van de rotomstandigheden in de intensieve varkenshouderij. Dat betekent dat het probleem nu in de sector serieus genomen wordt en dat kan alleen maar iets goeds voor de dieren betekenen. Maar laten we ondertussen niet uit het oog verliezen dat staartbijten voor het overgrote deel veroorzaakt wordt doordat varkens moeten leven in een stal die absoluut niet geschikt is voor de slimme, nieuwsgierige dieren! Aan de troosteloze, kale stallen waar varkens zich dag in dag uit vervelen, moet dus met spoed een einde komen. Wij zullen ons er in 2018 weer volop voor inzetten dit te bereiken.
